Dopamin nedir ve ne işe yarar tam olarak biliyor musunuz? Peki günlük davranışlarımız üzerindeki etkisi hakkında bilgi sahibi misiniz?
Dopamin vücudumuzda üretilen ve hipotalamus tarafından salgılanan bir nörotransmiterdir. Yani nöronlar arasında bilgi akışını sağlayan, sinir hücreleri arasında iletişimi sağlayan ve serotonin gibi mutlulukta veren bir nörokimyasaldır. Aşk, şehvet, motivasyon, dikkat, bağımlılık, özlem gibi bir çok kavramın arkasında yatan gizli kahraman sizce nedir? Evet doğru yanıt zihninizden geçti.
Dopamin
Dopamin ile ilgili olarak aklımıza getirmemiz gereken en önemli noktalardan biri dopaminin haz alma hissi sırasında salgılanır. Tatlı bir şey yediğimizde (beynimizin ihtiyaç duyduğu enerji kaynağı) cinsel ilişki sırasında, yeni bir şey öğrendiğimizde de dopamin salgılanır. Beynimizde (sistem bir) bu hormonu haz mekanizması ile ilişkilendirdiği için ödülü tekrar tatmanın peşindedir. Bir başka deyiş ile haz duygusuna aracılık eder. Kahramanımız olan bu gizli kimyasal hakkında daha fazla bilgi almak isterseniz buyrun.
Gelin isterseniz dopaminin sosyal medya ile olan ilişkimizi irdelemeye başlayalım …
Gündelik yaşamınızda yanınızdan neyi ayıramadığımız adeta bir parçamız olan cihaz nedir? Evet cep telefonu, tekrar doğru bildiniz. Günde cep telefonunuza kaç kere bakıyorsunuz, internete sosyal medya kanallarına Facebook’a İnstagram’a günde kaç kere bakıyorsunuz? Bir önceki paylaşımı göz önünde bulundurunca günde ortalama olarak 13 kez instagrama giriyor oluşumuzun sebebi de aslında dopamin yani haz peşinde koşmamızdır. Peki İnstagram’a genel olarak hangi amaçlarla giriş yapıyorduk?
- Ünlüleri takip etmek
- Arkadaşların yaptıklarından haberdar olmak
- Popüler kültürü takip etmek
Bu maddelerin temelinde yeni bir şeyler öğrenmek bulunmuyor mu sizce de? Beynimiz, zihnimiz sürekli yeni bilgiler öğrenmek için programlanmıştır ve bu gerçekleştiğinde farkında olmadığımız bir haz yaşıyoruz ve dopamin artışı sağlanıyor. Evet öğrendiğimiz bu yeni bilgilerin muhtemelen hiçbir faydası olmayacak. Ünlü Rus bilim adamı fizyolog Pavlov’un deneyini hepimiz duymuşuzdur. Beynimizinde bizi Pavlov vari bir şekilde zamanla eğittiğini göz önünde bulundurmalıyız. Beynimiz sürekli ödülünü yani dopamini aramaktadır. Bilimsel çalışmalarda dikkat çeken bir bulgu ise dopamin seviyesinin ödülü alınca değil almadan hemen öncesinde en yüksek değerde olduğudur. Başka bir ifade ile zihnimiz mutluluğun peşinde değil mutluluğu kovalamanın peşindedir.
Cep telefonu – Sanal Tasmalarımız.
Cep telefonlarımızı yanımızdan ayırmamamız, sürekli sosyal medyada vakit geçirmemiz, (arkadaşlarımız & ünlüler neler yapıyor o anda neler yaşanıyor) haber sitelerinde dolaşmamız, hava durumu gibi sürekli bilgi bombardımanın altında kalmaktan beynimiz hiç şikayetçi değildir. Hatta her seferinde yeni bir şey öğrendiği için kendini dopamin ile ödüllendirmektedir.
Bu bilgilerin kalitesi, önemi, işe yararlılığından ziyade asıl önemli olan hazza ulaşmaktır.
İşte bu nedenlerden dolayı günde en az ortalama 13 kez Instagram’a giriyoruz, bir o kadar Facebook, Twitter gibi sosyal medya kanallarında vakit geçiriyoruz. Biraz daha ileri gidersek Pokemon GO’nun popülerliğinin altında yatan sebeplerden birinin dopamin olduğunu hiç düşündünüz mü? Yeni bir pokemon türü yakalama amacı ile atılan adımların motivasyonları sizce neler olabilir? İşte sizde şimdi dopamin’in keyfini yaşıyorsunuz. 🙂
Instagram – Facebook’da bu bilimsel – fizyolojik gerçeği (beynimizin bug’ı olarak tanımlarsak haksızlık etmeyiz sanırım 🙂 ) markaların atlayamayacağı kendi kurallarını oluşturdukları yeni pazarlama platformları yarattılar.
